Temizlik el, yüz, diş, tırnak, elbise gibi bireysel, sınıf, okul, ev, bahçe, çevre gibi sosyal, ahlak, kalp gibi soyut anlamlar içeren oldukça kapsamlı bir konudur. İnsanın gelişimine uygun olarak bu konuları somuttan soyuta doğru ele almak gerekir. Bu sebeple erken yaş dönemlerinde çocuklara bireysel temizlik ve çevre temizliği alışkanlığı kazandırılmalıdır. Bireyin geliştiği sosyal çevre çeşitli sebeplerle bireye bu alışkanlıkları kazandıramamış veya kazandırmayı amaç edinmemiş olabilir. Bu durumda, birey hangi yaşta veya hangi gelişim döneminde olursa olsun, temizlik konusuna kişisel temizlikle başlamak yerinde olacaktır.
Kişisel temizlik konusu diğer konulardan farklı olarak herkesin taraftar olduğu, ancak önemi veya kapsamı tam olarak bilinmediğinden çoğunlukla eksik kalan veya ihmal edilen bir konudur. Bu sebeple kişisel temizliğin kapsamını belirlemek ve önemini bilmek gerekir.
Kişisel temizliği şu başlıklar altında toplayabiliriz.
- · El, ayak temizliği
- · Ağız ve diş temizliği
- · Tırnak temizliği
- · Vücut temizliği
- · Kılık kıyafet temizliği
- · Kullanılan eşyaların temizliği
- · Kullanılan mekanların temizliği
Her biri ayrı ayrı izaha muhtaç olan bu başlıklar kişisel temizliği oluşturur.
İnsan sosyal bir varlıktır. Bu sebeple kişisel temizlik sadece kişinin kendisi ile ilgili değildir. Gerektiği gibi temizlenmeyen kişiler bulundukları toplulukların sağlıklarını tehlikeye atabileceği gibi aynı zamanda insanları rahatsız ederek huzursuzluğa da sebep olurlar. Nitekim ter, ayak, ağız kokusu herkes için rahatsız edici bir durumdur.
Sosyal hayatta temizlik insanın sahip olduğu bütün yeteneklerin önünde gelir. Bireyin, yeteneklerini veya başarısını sunacağı topluma kendisini kabul ettirmesinin en öncelikli yolu kişisel temizliğidir. Görüntüsüyle, kokusuyla, çevreye karşı tavrıyla bulunduğu ortama rahatsızlık verenler yetenekleri ne olursa olsun gerekli ilgiyi göremezler.
Çevre temizliği toplumsal kullanım ve yaşam alanlarının temizliğidir. Her birey kişisel temizlikte olduğu gibi çevre temizliğinde de gerekli özeni göstermelidir. Bu bireyin içinde yaşadığı topluma ve gelecek nesillere karşı sorumluluğudur.
Kişisel temizlikte olduğu gibi çevre temizliğinin de kapsamı oldukça geniştir. Bu sebeple bu konunun da belli başlıklar altında toplanarak kapsamının belirlenmesinde fayda vardır.
- · Sınıf, sıra, yemekhane, koridor, bahçe, lavabolar, tuvaletler gibi belirli bir topluluk tarafından belirli bir amaç için kullanılan ortak kullanım alanlarını ve bu alanlara ait eşyaları temiz kullanmak
- · Sokak, şehir, orman, doğa gibi kamuya açık alanları ve bu alanlara ait eşyaları temiz kullanmak.
Çevre temizliği bireyin kendi odasından başlar. “Nasıl olsa odam temizlenecek, eşyalarım toplanacak” düşüncesi ile hareket eden birey temiz ve düzenli olmak için sorumluluk almaz. Bu davranışın genellenmesi bireyde çevre temizliği bilincinin eksik olmasına ve çevreye temizliğine karşı sorumsuz olmasına neden olur.
Kişisel temizlikte olduğu gibi çevre temizliğinde de çevrenin neden temiz kullanılması gerektiğinin bireyi ikna edecek argumanlarla anlatılarak bireyin çevreye karşı sorumluluğunun farkına varması sağlanmalıdır.