Taberi Tarihi -Keyumers ve Cemşid'in Hikayesi-

    Ebu Cafer Muhammed Bin Cerir’üt Taberi’nin kaleme aldığı Taberi Tarihi, insanlığın yaratılışından başlayarak Taberi’nin yaşadığı dokuzuncu yüzyıla kadar, kaynağı daha çok İsrailiyat, Acem ve Hint efsaneleri ile kendi dönemine kadar yazılan bazı kitaplar olan, tarihi bilgileri içerir. İnsanlık tarihine ilk insan olan Hz. Adem’le başlayan Taberi olayları anlatırken “Acemlere göre” gibi ifadelerle nakletiği bilgilerin kaynağı hakkında ipuçları verir. Hz. Adem ve Hz. Havva’nın yaratılışı, cennetten çıkarılışı ve dünyaya gönderilişi hakkında bilgi verdikten sonra “Acem tayfasının rivayetidir” diye kaynak belirterek Keyumers Şah’ın hikayesini anlatan Taberi, Keyumers Şah hakkında çeşitli rivayetlerden bahseder. Acem kaynaklarına göre o Hz. Adem’dir. Balçıktan yaratılmıştır. Ancak bazı Acem tayfası onun ot gibi yerden bittiğini söyler. Keyumers ot gibi yerden bittikten sonra zerdüştlerin kötülük tanrısı Ehrimen’i öldürmek istemiştir.

    Taberi’ye göre Keyumers devlerle savaşan iyi niyetli bir kişiydi. Silahı bir ağaç ve sapandı. Nerede bir dev ve bir peri görse Allah’ın adını anarak onları dağıtırdı. Taberi’ye göre Hz. Nuh tufanından önce dünyada devler ve periler bulunmaktaydı. Nuh tufanı ile hepsi yok oldu.

    Keyumers’in bir oğlu vardı. Adı Hüsnek’ti ve daima dağ başlarında bulunur, Allah’a ibadet ederdi. Keyumers’ten kaçan devler Hüsnek’i öldürdü. Bu durumdan habersiz olan Keyumers’in içine bir acı düştü. Oğlunu görmek için yola çıktı. Yolda baykuşların öttüğünü duydu şöyle dedi: “Eğer hayır haber ise Adem oğullarına uğur getir, dünya durdukça seni uğurlu bilsinler.” Keyumers dağa çıktığında oğlunun öldürüldüğünü gördü. Taberi, baykuşun uğursuz sayılmasının bu olaydan kaynaklandığını söyler.

    Keyumers oğlu Hüsnek’in intikamını almak için diğer oğullarından ayrıldı ve yollara düştü. Yolda, ardında bir tavuk olan ak bir horoz gördü. Horoz bir yılanla dövüşüyor, gagasıyla ona vurdukça güzel bir sesle ötüyordu. Keyumers horozdan ve horozun sesinden hoşlandı. Bir taş alarak yılanı öldürdü. Horoz Keyumers’in iyiliğini anladı, onun yanına geldi ve keskin bir sesle öttü. Keyumers horoza bir parça yem attı. Horoz başını kaldırarak tavuğu çağırdı. O gelmeden yemedi. Keyumers bu kuşları sevdi ve onları alıp oğullarına götürdü. Olanları anlattı. Bundan sonra ak horoz ve vaktinde öten horozun sesi uğurlu sayıldı. Tavuk ve horoz bu şekilde evcilleşti.

    Keyumers ömrünün sonunda hastalandı. Bir gece ansızın horoz öttü. Keyumer’in evlatları şaşırdı ve horozun gece yarısı ötmesine anlam veremediler. O gece Keyumers’in öldüğünü öğrenince horozun vakitsiz ötmesini uğursuzluk saydılar ve horozu boğazladılar.

    Keyumers’in torunu Hüsnek Şah dönemi adeta ilklerin dönemidir. Altını, gümüşü, bakırı ilk bulan ve kullanan odur. Tahta yapımı onun döneminde başlamıştır. Hayvan derilerinin şablanıp kullanılması, inci, yakut, mercan ve bunlara benzer şeyleri ilk kullanan yine Hüsnek Şah’tır. İlk ibadethaneler ve mescitler Hüsnek Şah döneminde yapılmıştır. Köpeklerin avcılıkta kullanılması onun zamanında başlamıştır. Yerlere mermer, taş ve benzeri şeyler döşemeyi de Hüsnek icat etti.

    Hüsnek Şahtan sonra kısaca Tahmures Şah’ın hikayesine değinen Taberi Çemşid Şah’a geniş yer verir. Taberi, Çemşid Şah’tan bahsederken onun devlet düzenini ve padişahlığı başlatan kişi olduğunu söyler. Taberi’ye göre cenk araçları, balta, zırh, kılıç, pamuk ve ibrişim eğirme, bez dokuma ve bezlere renk verme ilk kez Cemşid döneminde yapılmıştır. Putperestliğin de Cemşid döneminde başladığını belirten Taberi bunu şöyle hikaye eder. Cemşid bin yıl boyunca padişahlık yapmış ve bu süre boyunca hiç hasta olmamıştı. Şeytan bu durumu kendi adına fırsata çevirmek istedi. Çemşid’e gelerek; “ sen insan değilsin, insanların tanrısısın, baksana ne hastalanıyorsun ne de ölüm sana uğruyor” dedi. Çemşid şeytana aldandı. Kendisini ilah ilan etti. Etrafındaki herkesi kendine bağladı. İnsanlar onu görünce tazimle selam veriyordu. Cemşid ülkesinin uzak diyarlarındaki insanların da kendisine tapınmasını arzu etti. Bunu sağlamak için kendi heykellerini yaparak ülkenin her tarafına gönderdi. İnsanlar onun heykellerine tapınmaya başladılar. Putperestlik böyle başladı.

    Nemrut’un Hz. İbrahim’in tanrısına ulaşmak için bir sandık yaptığını, sandığın dört köşesine et parçası bağladığını, etleri yemeye gelen akbabalarla sandığın havalandığını ve Nemrut’un bu şekilde günlerce uçtuğunu anlatan Taberi, Hz. Yusuf’un kıssasında geçen Bünyamin’in çuvalında tasın bulunmasından sonra Hz. Yusuf’un tasa vurarak tastan çıkan sesleri “tas şöyle diyor” diyerek şahit göstermesini mantıksız bulur ve şöyle der; “ Böyle hikayelere ancak çoluk çocuk inanır.”

Yorum Gönder