İzan, ilmin yedi mertebesinden biridir.
İlmin en güçlü ve ilk mertebesi hayal etme, tahayyüldür.
Daha sonra tahayyül edilenlerin tasarlanıp tasvir edildiği tasavvur mertebesi gelir.
İlmin üçüncü mertebesi taakkuldur ki aklen ve mantıken izah edilmiş, ispatlanmış müspet ilimleri doğuran mertebedir.
İlmin bu ilk üç mertebesinde iman yoktur. Hayali veya somut veriler, bilgiler vardır. İman dördüncü mertebe olan tasdikle başlar. Bu mertebe kendinden önceki mertebeleri görüp, yani akılla elde edilen hususları, bilimi fenni yaratıcıya delalet sayıp, basiret ufkunun açıldığı mertebedir.
Beşinci mertebe izandır. Bundan önceki mertebelerde elde edilen müspet ilmi ve imanı veya konuyu şuurluca, sebepleriyle ele alma ve onlara vakıf olmaktır.
Ateizm ilmin saymış olduğum son iki mertebesini kabul etmez ya da eksik kabul eder.
Mesela dördüncü mertebede söz ettiğim tastik, dinen kainat kitabını okuyup 'amenna' demek, vakıf olunan ve idrak edilen ilmi kainat kitabından değil onun yazarından bilip kitabın yazarının ilmini, büyüklüğünü anlamak sayılsa da bu ateistler için ancak kitabın büyüklüğünü tastik edip ilmi kitaptan bilmek şeklinde tezahur eder.
Dolayısıyla beşinci mertebe olan izanda tıpkı daha önce bahsettiğim gibi ilmin ve ilim sahibinin şuurunda olma veya sadece ilmin şuurunda olma şeklinde kendini gösterir.
İzan'dan sonra ilmin iltizam ve itikad mertebeleri gelir. Konu ayrıntılı şekilde 'Lemalar'da anlatılmıştır.